Resultaten, omzet en ontwikkeling balans

Financieel resultaat 2022 bezien vanuit de kerntaken

Het Erasmus MC heeft in 2022, net zoals in 2021, een bevredigend financieel resultaat geboekt van geconsolideerd € 48 miljoen positief. Dit resultaat bedraagt 2,2% van de omzet van € 2,2 miljard. In 2021 was het resultaat € 46 miljoen positief, omgerekend eveneens 2,2% van de omzet. Het resultaat 2022 is een afgeleide van goede prestaties op het gebied van patiëntenzorg, onderwijs & onderzoek, en bedrijfsvoering. Gezien de hoge benodigde investeringen de komende jaren is dit resultaat tegelijkertijd ook noodzakelijk voor een gezonde en duurzame lange termijn bedrijfsvoering.

Segment Zorg

In de patiëntenzorg (segment Zorg) steeg het resultaat van € 30 miljoen positief in 2021 naar € 42 miljoen positief in 2022 (inclusief het Admiraal de Ruyterziekenhuis). Dit komt overeen met een resultaat van 2,3% van de omzet van € 1,8 miljard. Ook in 2022 wist Erasmus MC de patiëntenzorg goed op peil te houden met vooral in de eerste helft van 2022 nog beperkingen gerelateerd aan Covid-19.

De geleverde prestaties in de patiëntenzorg hangen nauw samen met een optimaal gebruik van bestaande capaciteit in het Erasmus MC. De organisatie is er op een gedreven wijze in geslaagd om via een strakke strategische, tactische en operationele planning het laatste bed telkens weer te vinden. De decentrale organisatiestructuur in het ziekenhuis –gebaseerd op afdelingen met veel eigen regelvermogen- gaf betrokken afdelingshoofden, medisch specialisten en andere zorgprofessionals de ruimte om actief in te spelen op telkens wisselende omstandigheden. Bij deze dagelijkse zoektocht naar capaciteit heeft het ziekenhuis effectief gebruik kunnen maken van de moderne infrastructuur en het beschikbare vastgoed op de campus.

Segment Onderwijs en Onderzoek

In het onderwijs en onderzoek (segment O&O) daalde het resultaat van € 16 miljoen positief in 2021 naar € 6 miljoen positief in 2022. Dit komt overeen met een resultaat van 1,6% van de omzet van € 344 miljoen. De daling van het resultaat in 2022 wordt voor het grootste deel verklaard door incidentele zaken zoals dotatie aan de voorziening asbest, toename van de reservering vakantiedagen en toename van personele voorzieningen. Hiernaast is er sprake van een kostenstijging die onvoldoende wordt gedekt uit toename van de Rijksbijdragen of de omzet uit onderzoeksprojecten ('EMF-omzet'). Het Erasmus MC heeft zich vanuit kracht weten te positioneren als een aantrekkelijke partner voor wetenschappelijk onderzoek, waardoor zowel de tweede, derde als vierde geldstroom wederom zijn gestegen. Eind 2022 bestaat de onderzoekportefeuille uit ongeveer 1.950 wetenschappelijke projecten in het brede medische spectrum van fundamenteel tot klinisch-toegepast onderzoek.

Programma Slim Fit: financieel herstel

In de bedrijfsvoering profiteerde het Erasmus MC in 2022 wederom van het programma Slim Fit. Dit interne verbeterprogramma is gestart in het voorjaar van 2020 met als doel het financieel resultaat van het Erasmus MC duurzaam te verbeteren. Slim Fit betreft een breed besparings- en efficiencyprogramma binnen de gehele organisatie. Naast het werk van de kopgroepen binnen dit project (onder andere op het gebied van: optimalisatie opbrengsten, besparing op inkoop en materialen, verbeteren personele bezetting en aanvraag diagnostiek) heeft Slim Fit ook de 'mindset' van de organisatie veranderd, qua kostenbewustzijn, inzet op slimme verbeteringen en gezamenlijk naar financieel gezond. Dit is te merken middels diverse afgeleide signalen op het vlak van onder andere debiteurenbeheer, zorgadministratie, zorgcontractering, beheersing personele kosten, werking decentrale vacaturetoets en aandacht voor inkoop.

Vanuit de langere termijn bezien, brengen de resultaten van € 48 miljoen positief in 2022 en € 46 miljoen positief in 2021 (in beide jaren 2,2% van de omzet) het Erasmus MC na een aantal mindere financiële jaren (2018-2020) terug op het niveau van de jaren 2015-2017. Dit is de periode direct voor de oplevering van de nieuwbouw en de implementatie van het elektronisch patiëntendossier. Het financieel herstel vanaf 2020 na de dip in 2019 laat zich primair verklaren door een gestage groei in geleverde derdelijns patiëntenzorg en bijbehorende vergoedingen, verbetering van afspraken met zorgverzekeraars en ‘Slim Fit’.

Komende jaren

Het Erasmus MC staat de komende jaren voor grote investeringsopgaven. Dit omvat onder andere de mid-life renovatie van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis, en de meer fundamentele renovatie van het faculteitsgebouw voor wetenschappelijk onderzoek. Dit nog los van de investeringen in digitalisering, medische technologie, ICT, campusontwikkeling en de convergentie met de TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam. Toekomstige goede exploitatieresultaten zijn noodzakelijk om als Erasmus MC maatschappelijke waarde te kunnen blijven creëren. De recente ontwikkelingen op de bouwmarkt (fors gestegen prijzen) zet deze noodzaak verder op scherp. Juist om de benodigde investeringen te kunnen doen en de ambities uit de strategie (Koers23 en verder) ook in de toekomst te kunnen blijven financieren, blijft het Erasmus MC – geheel vanuit de Slim Fit-gedachte – inzetten op een gezonde financiële bedrijfsvoering.

Onderstaand wordt meer specifiek ingegaan op de ontwikkelingen in 2022 van resultaat, balans, bedrijfsopbrengsten en bedrijfslasten. Tevens wordt ingegaan op de resultaten van de belangrijkste deelnemingen. De ontwikkeling van eigen vermogen en solvabiliteit wordt toegelicht tegen de achtergrond van het treasurybeleid en het bestaande financieringsarrangement van het Erasmus MC.

Resultaat 2022

Het resultaat in de gepubliceerde jaarrekening bedraagt in 2022 € 48,0 miljoen positief bij een omzet van € 2.160,7 miljoen (2,2%).

Het jaar 2022 was evenals de jaren 2020 en 2021 een bijzonder jaar vanwege de voortdurende Covid-19 pandemie in vooral de eerste helft van 2022. Het Erasmus MC is tevreden met het geconsolideerde positieve resultaat over het jaar 2022 van € 48,0 miljoen positief. Dit overigens bewust blijvend van de (financiële) uitdagingen die vragen om een structurele resultaatsverbetering in de toekomst.

Het geconsolideerd resultaat 2022 van € 48,0 miljoen positief is € 2,1 miljoen hoger dan het geconsolideerd resultaat 2021. Zonder het resultaat van de deelneming Admiraal de Ruyter ziekenhuis bedraagt het geconsolideerd resultaat 2022 € 38,6 miljoen positief (2021: 38,5 miljoen positief).

Bedrijfsopbrengsten 2022

De totale bedrijfsopbrengsten van het Erasmus MC zijn in 2022 met € 64,4 miljoen (+3%) gestegen ten opzichte van 2021. Verdeeld naar segment is het volgende beeld zichtbaar:

- De bedrijfsopbrengsten bij het segment Zorg zijn in 2022 met € 54,0 miljoen (+3%) gestegen in vergelijking met 2021. Dit wordt met name veroorzaakt door de volgende posten:

- De bedrijfsopbrengsten bij het segment Onderzoek en Onderwijs zijn in 2022 met € 10,4 miljoen (3%) gestegen in vergelijking met 2021. De belangrijkste verschillen zijn:

1. Lagere opbrengsten bij de beroeps- of bedrijfsmatige activiteiten van € 1,9 miljoen door vooral de lagere besteding in 2022 van NPO-onderwijsgelden en een lagere bijdrage van de EUR voor fundamenteel onderzoek.

2. Hogere overige bedrijfsopbrengsten van € 12,3 miljoen door vooral:

• Een hogere EMF-omzet in 2022 door toename van door derden gefinancierd onderzoek (€ 8,5 miljoen).

• Hogere royalty’s opbrengsten in 2022 (€ 2,1 miljoen).

Bedrijfslasten 2022

De totale bedrijfslasten van het Erasmus MC zijn in 2022 met € 67,1 miljoen (+3%) gestegen ten opzichte van 2021. Verdeeld naar segment is het volgende beeld zichtbaar:

- Bij het segment Zorg zijn de bedrijfslasten in 2022 met € 41,0 miljoen (+3%) gestegen ten opzichte van het vorige jaar. Bepalend hierbij zijn vooral de volgende posten:

• 1. De lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenpremie zijn in 2022 in totaal met € 50,4 miljoen toegenomen. De lonen en salarissen zijn in 2022 met € 41,0 miljoen toegenomen vooral door de hogere lonen en salarissen als gevolg van de CAO-stijging, een toename van de personeelsbezetting en een hogere verlofreservering ultimo 2022.Daarnaast zijn in 2022 ook de sociale lasten en pensioenpremie toegenomen met in totaal € 9,4 miljoen.

  2. Hogere kosten van uitbesteed werk (€ 3,7 miljoen) door een hogere inzet van personeel niet in loondienst.

  3. De overige bedrijfskosten liggen in 2022 € 13,4 miljoen lager dan in 2021. De belangrijkste mutaties binnen de overige bedrijfskosten zijn zichtbaar bij de volgende kostencategorieën:

  • Hogere patiënt-, onderwijs- en onderzoeksgebonden kosten (€ 26,0 miljoen).

  • Lagere dotaties aan de voorzieningen (€ 8,3 miljoen) door vooral een lagere dotatie aan de asbestvoorziening in 2022 van € -0,2 miljoen versus een dotatie in 2021 van € 7,9 miljoen.

  • Lagere andere personeelslasten in 2022 van € 4,9 miljoen en dit wordt volledig veroorzaakt door de subsidieregeling bonus zorgprofessionals. In het jaar 2021 is de uitbetaling van de zorgbonus binnen deze post verantwoord.

  • Hogere onderhouds- en energiekosten (€ 2,1 miljoen) door de fors gestegen kosten van stadsverwarming door de gestegen gasprijzen.

  • Lagere algemene kosten (€ 23,8 miljoen) door vooral de volgende twee bijzondere posten:

  • • In het jaar 2022 bedragen de sloop- en saneringskosten van de oude gebouwen € 0,8 miljoen en dit is € 13,2 miljoen lager dan de realisatie 2021 ad € 14,0 miljoen. Na de inhuizing in de nieuwbouw in het jaar 2018 zijn de leeggekomen gebouwen afgesloten en afgekoppeld van de overige gebouwdelen van het Erasmus MC en heeft sloop plaatsgevonden.

    • Erasmus MC heeft een deelneming in HollandPTC BV en tot en met het jaar 2021 was er sprake van een negatief eigen vermogen bij deze deelneming waarvoor Erasmus MC een voorziening had gevormd. Mede doordat er in 2022 herkapitalisatie heeft plaatsgehad bij HollandPTC BV is ultimo 2022 het eigen vermogen bij deze deelneming positief. Gevolg is hiervan is dat de gevormde voorziening bij het Erasmus MC is vrijgevallen in 2022. Dit leidt in 2022 tot een baat in de overige bedrijfskosten.

- Bij het segment Onderzoek en Onderwijs zijn de totale bedrijfslasten in 2022 € 26,1 miljoen (+8%) hoger dan in 2021. Bepalend hierbij zijn de volgende posten:

1. De lonen en salarissen, sociale lasten en pensioenpremie zijn in 2022 in totaal met € 10,5 miljoen toegenomen. De lonen en salarissen zijn in 2022 met € 9,2 miljoen toegenomen vooral door de hogere lonen en salarissen als gevolg van de CAO-stijging, een toename van de personeelsbezetting en een hogere verlofreservering ultimo 2022.Daarnaast zijn in 2022 ook de sociale lasten en pensioenpremie toegenomen met in totaal € 1,3 miljoen.

2. Hogere kosten van uitbesteed werk (€ 1,6 miljoen) door een hogere inzet van personeel niet in loondienst.

3. De overige bedrijfskosten liggen in 2022 € 13,0 miljoen hoger dan in 2021. Deze hogere bedrijfskosten worden vooral verklaard door:

• Hogere algemene kosten (€ 6,5 miljoen) door vooral een toename van de reis- en verblijfkosten na de coronapandemie (€ 3,2 miljoen) en hogere kosten van subcontracting (€ 3,1 miljoen) voor onderzoeksprojecten. De gemaakte kosten inzake subcontracting komen volledig terug in de (EMF-)omzet voor onderzoeksprojecten.

• Hogere dotaties aan de voorzieningen (€ 4,2 miljoen) door vooral de hogere dotatie aan de asbestvoorziening (€ 2,2 miljoen) en de hogere dotatie aan de voorzieningen personele regelingen op het gebied van wachtgeld en arbeidsongeschiktheid (€ 2,0 miljoen).

• Hogere onderhouds- en energiekosten (€ 1,2 miljoen) door de fors gestegen kosten van stadsverwarming door de gestegen gasprijzen.

Deelnemingen 2022

Het totale resultaat van de deelnemingen 2022 is € 15,7 miljoen positief. De bijdrage van het Admiraal de Ruyter ziekenhuis is in 2022 € 9,4 miljoen positief (2021: € 7,4 miljoen positief).

Het resultaat van de Erasmus MC Holding BV bedraagt in 2022 € 6,3 miljoen positief (2021: € 3,5 miljoen positief). Het positieve resultaat 2022 van de Erasmus Holding BV is volledig te danken aan de verkoop van aandelen van valorisatie BV’s.

Ontwikkeling geconsolideerde balans 2022

De grootste mutaties in de balans worden onderstaand nader toegelicht:

• De vaste activa nemen met € 65 miljoen af in 2022 vooral doordat de investeringen in 2022 ad € 73 miljoen lager zijn dan de afschrijvingskosten 2022 van € 135 miljoen.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

• De vlottende activa nemen met € 82 miljoen toe in 2022. De belangrijkste mutaties in deze post zijn:

• • De vorderingen en overlopende activa zijn ultimo 2022 met € 32 miljoen gestegen ten opzichte van 2021. De vier belangrijkste verklaringen hierbij zijn:

  • • de stijging van het openstaand debiteurensaldo ultimo 2022 (€ 28 miljoen), vooral doordat er in de maand december 2022 veel omzet is gefactureerd aan zorgverzekeraars.

    • de daling van de postie nog te facturen omzet DBC’s (€ 36 milljoen). Ten opzichte van het jaar 2021 kon het Erasmus MC in 2022 eerder (en ook meer) zorgomzet factureren aan de zorgverzekeraars.

    • een stijging van de positie nog te facturen omzet GGZ (€ 7 miljoen). Vanwege een nieuw financieringssyteem in 2022 bij de volwassenen-GGZ heeft de facturatie van deze omzet forse vertraging opgelopen.

    • een toename van de overige vorderingen (€ 33 miljoen) vanwege een toename van diverse nog te ontvangen bedragen waaronder beschikbaarheidsbijdragen en subsidies zorgopleidingen.

    • De liquide middelen zijn in het jaar 2022 met € 63 miljoen toegenomen.

• Het eigen vermogen is in 2022 met € 30,6 miljoen toegenomen. Dit betreft enerzijds het positieve exploitatieresultaat 2022 van € 48 miljoen en anderzijds de negatieve mutatie van € 17,4 miljoen in de herwaarderingsreserve in 2022 voor de reële waarde van de effecten van HBM Holdings Ltd.

• Het saldo van de langlopende schulden daalt in 2022 met € 53 miljoen vanwege aflossing van de diverse langlopende leningen en door de jaarlijkse vrijval van de vooruitontvangen schadevergoeding van het Ministerie van VWS.
  
  

• De kortlopende schulden nemen met € 45 miljoen toe in 2022. De grootste mutatie in deze post betreft de schulden aan leveranciers en handelskredieten. Utimo 2022 is deze balanspost met € 35 miljoen gestegen ten opzichte van 2021 vooral doordat het Erasmus MC vanaf 1 november 2022 een betaaltermijn hanteert van 30 dagen (was voorheen 14 dagen betaaltermijn).

Eigen vermogen/solvabiliteit

Het enkelvoudig eigen vermogen bedraagt ultimo 2022 € 694 miljoen (ultimo 2021: € 662 miljoen).

Met de BNG, EIB, AG-Insurance, ING, ABN-AMRO en Rabobank zijn door het Erasmus MC afspraken gemaakt over ratio’s. Indien een bank daarom verzoekt worden de ratio’s jaarlijks bevestigd door middel van een Compliance Certificaat. Deze ratio’s betreffen onder andere:

• de Debt Service Coverage Ratio (DSCR) van minimaal 1,3;

• een minimaal (gecorrigeerd) solvabiliteitspercentage welke, afhankelijk van de kredietinstelling, ultimo 2022 boven de 20% moet liggen.